Ο χρήστης Victoria Siempre είναι με το χρήστη Λιτσα Λεωνη και 2 ακόμη.
64 χρόνια Κουβανική Επανάσταση – Να τι σημαίνει Σοσιαλισμός! Εξήντα-τέσσερα+ χρόνια συμπληρώνονται την 1η Γενάρη από τη μέρα που οι αντάρτικες ομάδες των μπαρμπούδος έμπαιναν θριαμβευτικά στην πρωτεύουσα Αβάνα, γκρεμίζοντας τη λαομίσητη δικτατορία του Φ.Μπατίστα. Η Κουβανική Επανάσταση αποτέλεσε γεγονός-ορόσημο για την ιστορία του 20ου αιώνα, σηματοδοτώντας την γέννηση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στην Αμερικανική ήπειρο και ευρύτερα στο δυτικό ημισφαίριο.Ο θρίαμβος της Επανάστασης στην Κούβα – όπως και 42 χρόνια πριν απ’ αυτήν η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία – απέδειξε στην πράξη ορισμένες αλήθειες:
— Ότι το βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα δεν είναι ανίκητο, πως η καθεστηκυία τάξη πραγμάτων μπορεί να ανατραπεί.
— Ότι η ανατροπή του καπιταλισμού δε μπορεί, σε καμία περίπτωση, να έρθει με «ειρηνικά μέσα» και αυταπάτες περί «κοινοβουλευτικού δρόμου προς το σοσιαλισμό». Επιβεβαιώνοντας έτσι, για άλλη μια φορά στην ιστορία, τα λόγια του Μαρξ πως «η βία είναι η μαμή κάθε παλαιάς κοινωνίας που κυοφορεί μέσα της μια καινούρια» (1). Η κουβανική επανάσταση, μας εξηγεί ο Τσε, «παίρνει τον Μαρξ από το σημείο εκείνο στο οποίο ο ίδιος εγκατέλειψε την επιστήμη για να φέρει στον ώμο το επαναστατικό τουφέκι» (2) .
— Ότι ο ένοπλος λαός, που έχει συνειδητοποιήσει για ποιόν σκοπό αγωνίζεται, είναι σε θέση να τσακίσει τυράννους, δικτάτορες και ιμπεριαλιστές. «Διδάξαμε – γράφει ο Τσε- την έλλειψη φόβου για τον εχθρό και την καταδυνάστευση. Διδάξαμε ότι τα όπλα στα χέρια του λαού αποτελούν ανώτερη δύναμη από μισθοφορικούς στρατούς» (3). Και, πράγματι, η πανωλεθρία των μισθοφόρων της CIA στον Κόλπο των Χοίρων το 1961 αποτελεί χειροπιαστή απόδειξη του ότι καμία ιμπεριαλιστική δύναμη, όσο ισχυρή κι’ αν είναι, δε μπορεί να καθυποτάξει έναν επαναστατημένο λαό αποφασισμένο να ζήσει ελεύθερος από τα εκμεταλλευτικά δεσμά.
— Ότι η ύπαρξη ενός Κομμουνιστικού Κόμματος, ιδεολογικοπολιτικά ατσαλωμένου στη βάση της μαρξιστικής-λενινιστικής κοσμοθεωρίας, είναι προαπαιτούμενο ώστε να βαδίσει ένας λαός το δρόμο της σοσιαλιστικής προοπτικής. Κατά την Επανάσταση του 1959 μπορεί να μην υπήρχε ακόμη το ΚΚ Κούβας, υπήρχαν ωστόσο οι πολιτικοί του πρόδρομοι (Κίνημα της 26ης Ιούλη, Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα). Η ίδρυση του Ηνωμένου Κόμματος της Σοσιαλιστικής Επανάστασης το 1962 και η μετεξέλιξη του σε Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας στις 3 Οκτώβρη 1965 έδωσαν σάρκα και οστά στην πολιτική πρωτοπορία του εργαζόμενου λαού, καθοδηγώντας μέχρι σήμερα την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
— Ότι, όπως περίτρανα επιβεβαίωσε και η Οκτωβριανή Επανάσταση το 1917, είναι εφικτή η οικοδόμηση του σοσιαλισμού σε μια χώρα, χωρίς την αναμονή για την παγκόσμια επανάσταση. Η σοσιαλιστική επανάσταση μπορεί να νικήσει σε οποιαδήποτε χώρα έχουν διαμορφωθεί οι αναγκαίες υλικές προϋποθέσεις για τον σοσιαλισμό. Στην περίπτωση της Κούβας οι βάσεις για το ξεκίνημα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης είχαν ήδη τεθεί τον Μάη του 1961, όταν και ο Φιντέλ Κάστρο ανακήρυξε τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα της Επανάστασης.
«Λοιπόν ναι! Το καθεστώς μας είναι σοσιαλιστικό!… Θέλουμε ένα Σύνταγμα που να μην είναι αστικό που να ανταποκρίνεται δηλαδή στα συμφέροντα εκμετάλλευσης μιας τάξης σε βάρος του λαού. Θέλουμε ένα Σύνταγμα που να ανταποκρίνεται σε ένα καινούριο κοινωνικό σύστημα, όπου να μην υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτό το καινούριο σύστημα λέγεται σοσιαλισμός».Η Κουβανική Επανάσταση απέδειξε και κάτι άλλο, εξαιρετικά σημαντικό. Τις τεράστιες δυνατότητες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που συνοψίζονται σε μια σειρά σπουδαίες κοινωνικές κατακτήσεις (συμπεριλαμβανομένης μιας ευρείας κλίμακας αγροτικής μεταρρύθμισης) πρωτόγνωρες για την εργατική τάξη των χωρών της Αμερικανικής ηπείρου.Πρόκειται για κατακτήσεις που, σημειωτέον, έλαβαν χώρα εν μέσω πολύ μεγάλων δυσκολιών, ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης, απειλών και τρομοκρατίας, στο πλαίσιο του γενοκτονικού οικονομικού και εμπορικού αποκλεισμού που επέβαλλε η κυβέρνηση των ΗΠΑ το 1962 και το οποίο συνεχίζει να υφίσταται. Η Κουβανική Επανάσταση παρέλαβε μια χώρα- κυριολεκτικά αποικία των ΗΠΑ- με πολύ χαμηλό επίπεδο παραγωγικών δυνάμεων και τη μετέτρεψε σταδιακά, με την καθοριστική οικονομική συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης, σε ένα κράτος με υψηλού επιπέδου, προσβάσιμες σε όλο το λαό, δημόσιες υπηρεσίες Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας, Αθλητισμού, Πολιτισμού κλπ.Οι σπουδαίες κατακτήσεις της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην Κούβα ενοχλούν – και θα συνεχίσουν να ενοχλούν- τους πάσης φύσης απολογητές του καπιταλισμού, στην Ελλάδα και αλλού. Και αυτό διότι στις κατακτήσεις του κουβανικού λαού- όπως και σε άλλες περιπτώσεις σοσιαλιστικής οικοδόμησης που γνωρίσαμε τον 20ο αιώνα- αποτυπώνεται με ξεκάθαρο τρόπο η ανωτερότητα του σοσιαλιστικού συστήματος.
Να, λοιπόν, τι σημαίνει Σοσιαλισμός:ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ
Πριν την Επανάσταση του 1959, το ποσοστό του κουβανικού πληθυσμού που γνώριζε γραφή και ανάγνωση κυμαίνονταν από 60% έως 76%. Στην κουβανική ύπαιθρο, το 40% του πληθυσμού ήταν βυθισμένο στον αναλφαβητισμό. Η «εκστρατεία ενάντια στον αναλφαβητισμό» – η πλέον οργανωμένη προσπάθεια μαζικής εκπαίδευσης στην ιστορία – που έλαβε χώρα επί 12 μήνες, κατα το έτος 1961, αύξησε το ποσοστό της μόρφωσης σε εθνικό επίπεδο στο 96%. Περισσότεροι από 707.000 ενήλικες έμαθαν γραφή και ανάγνωση.
Σήμερα, σύμφωνα με στοιχεία της UNESCO, η Κούβα διατηρεί ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αναλφαβητισμού παγκοσμίως, ευρισκόμενη στην πρώτη δεκάδα των χωρών με το υψηλότερο ποσοστό εγγράματου πληθυσμού (99,8%). Αντίστοιχα, μια σειρά καπιταλιστικές χώρες στην Αμερικανική ήπειρο, βρίσκονται σε αρκετά χαμηλότερη θέση από την Κούβα: Μεξικό (94,5%), Γουατεμάλα (81,3%), Κόστα Ρίκα (97,4%), Δομινικανή Δημοκρατία (92%), Κολομβία (94,2%).
Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας το 2014, η Κούβα διαθέτει το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στη Λατινική Αμερική. Το περασμένο έτος, το 24% του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού δαπανήθηκε για την περαιτέρω βελτίωση του δημόσιου και δωρεάν συστήματος Παιδείας. Το αντίστοιχο ποσοστό που δαπάνησε η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν ξεπέρασε το 6,3%.
ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Η πανδημία του Κορωνοϊού (Covid-19) έφερε εμφατικά στο προσκήνιο το ρόλο της Κούβας ως πρωταθλήτριας και χώρα-πρότυπο στον τομέα της ιατρικής έρευνας και της διεθνιστικής αλληλεγγύης. Σε μια περίοδο που τα συστήματα υγείας σε ΗΠΑ και Ευρώπη βρέθηκαν στα όρια της κατάρρευσης, αδυνατώντας να παρέχουν επαρκή προστασία στους εργαζόμενους και το λαό, η Κούβα αντιμετώπισε την υγειονομική κρίση οργανωμένα, συντεταγμένα, πειθαρχημένα στη βάση ενός κρατικού κεντρικού σχεδιασμού που έχει στον πυρήνα του την ανθρώπινη ζωή και όχι το κέρδος [5] [6].
Όταν στις χώρες της Ευρώπης αναδεικνύονται οι καταστρεπτικές συνέπειες που έχει για τους εργαζόμενους, τους λαούς συνολικά, η παράδοση στο κεφάλαιο τομέων της δημόσιας Υγείας, η Κούβα πρωταγωνιστεί στην διεθνή ειδησεογραφία για τις Ιατρικές Μπριγάδες διεθνιστικής αλληλεγγύης (που από το ξεκίνημα της πανδημίας έχουν βρεθεί σε πάνω από 40 χώρες προσφέροντας ιατρικές υπηρεσίες), αλλά και την επιστημονική πρόοδο στην ιατρική και φαρμακευτική έρευνα με αποκορύφωμα την παραγωγή τεσσάρων εμβολίων ενάντια στον κορωνοϊό, δύο εκ των οποίων (Abdala και Soberana 02) χρησιμοποιούνται με εξαιρετικά υψηλή αποτελεσματικότητα και δύο που βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο [7]. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Κούβα βρίσκεται σταθερά στις υψηλότερες θέσεις παγκοσμίως αναφορικά με το ποσοστό εμβολιασμών στο σύνολο του πληθυσμού, ενώ για 15 συνεχόμενες μέρες, εντός του Δεκέμβρη, δεν καταγράφτηκε κανένας θάνατος από Covid-19.
Το κουβανικό εθνικό σύστημα Υγείας- δωρεάν και προσβάσιμο για το σύνολο του λαού- έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως «παράδειγμα προς μίμηση» για όλες τις χώρες του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, την τελευταία 20ετία, η Κούβα αποτελεί προορισμό για περίπου 20.000 αλλοδαπούς ασθενείς (κυρίως από Καναδά, Λατινική Αμερική και Ευρώπη) κάθε χρόνο, οι οποίοι εμπιστεύονται την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη στα χέρια κουβανών γιατρών.
Η Κούβα πρωτοπορεί παγκοσμίως στην αντιμετώπιση ασθενειών που σχετίζονται με τον καρκίνο, ενώ έχει εξαιρετικά υψηλούς δείκτες σε μια σειρά τομείς της Ιατρικής, από την καρδιολογία μέχρι τις μεταμοσχεύσεις οργάνων. Σε ότι αφορά τις ανάγκες σε φάρμακα και εμβόλια, το 90% αυτών παράγεται στην Κούβα.
Το 1960, το προσδόκιμο ζωής στην Κούβα ήταν τα 64 χρόνια. Το 2016 το αντίστοιχο ποσοστό άγγιζε τα 79,7 έτη, υψηλότερο κατά τέσσερα χρόνια σε σχέση με το αντίστοιχο προσδόκιμο ζωής στο σύνολο της Λατινικής Αμερικής (75,5 χρόνια). Στις ΗΠΑ, το προσδόκιμο ζωής είναι 78,7 έτη (2016).
Το 2020, το 27% του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού (πάνω από 10,7 δισεκατομμύρια δολάρια) δαπανήθηκε για βελτιώσεις και εκσυγχρονισμούς του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Η Κούβα έχει το μεγαλύτερο αριθμό γιατρών, σε αναλογία με τον πληθυσμό της, από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο. Από το 1990 έως το 2003, ο αριθμός των γιατρών αυξήθηκε κατά 76%, των οδοντιάτρων κατά 46% και των νοσηλευτών κατά 16%. Κατά την ίδια περίοδο η πληθυσμιακή κάλυψη του κοινωνικού θεσμού του «οικογενειακού γιατρού» αυξήθηκε κατά 52,2%, αγγίζοντας το 99,2% το 2003. Το Νοέμβριο του 2008, η Κούβα είχε περισσότερους από 70.000 γιατρούς. Την ίδια στιγμή που οι ιμπεριαλιστές «εξάγουν» οπλικά συστήματα που προορίζονται για δολοφονικές επεμβάσεις και πολέμους, η Κούβα εξάγει… γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, σε μια σειρά κρατικά προγράμματα περίθαλψης και υγείας σε 75 χώρες, από τη Νότια Αμερική μέχρι την Αφρική.
Το 2017 το ποσοστό της βρεφικής θνησιμότητας στην Κούβα βρέθηκε σε ιστορικό χαμηλό, με μόλις 4,1 θανάτους ανα 1000 γεννήσεις! Πρόκειται για το μικρότερο, με διαφορά, ποσοστό σε όλη την Αμερικανική ήπειρο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ (6 τοις χιλίοις) και του Καναδά (5 τοις χιλίοις).
ΕΡΓΑΣΙΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ
Το 2017 το ποσοστό ανεργίας στην Κούβα υπολογίζονταν σε περίπου 2%, παρουσιάζοντας τάσεις μείωσης. Το χαμηλότερο ποσοστό της τελευταίας 15ετίας ήταν το 2008 (1,6%). Τέτοια ποσοστά ανεργίας φαντάζουν, ασφαλώς, απρόσιτα για τις καπιταλιστικές χώρες: Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό κινήθηκε στο 20,8% (Νοέμβρης 2017), στην Ε.Ε. στο 7,3%, ενώ στον “καπιταλιστικό παράδεισο”, τις ΗΠΑ, περισσότεροι από 16 εκατομμύρια είναι άνεργοι η υποαπασχολούνται (Bureau of Labor Statistics).
«200 εκατομμύρια παιδιά σε όλον τον κόσμο θα κοιμηθούν απόψε στο δρόμο. Κανένα από αυτά δεν είναι στην Κούβα». Η φράση αυτή, που παλαιότερα εμφανίζονταν σε γιγαντοαφίσες στους δρόμους της Αβάνας, είναι αληθής. Στην σοσιαλιστική Κούβα το ποσοστό των ανθρώπων που δεν έχουν στέγη είναι πρακτικά μηδενικό, καθώς δεν υπάρχει κουβανός που να μένει στο δρόμο. Αντίθετα, στην Ε.Ε. ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν στο δρόμο υπολογίζεται σε περισσότερα από 5 εκατομμύρια. Στις ΗΠΑ ο αντίστοιχος αριθμός των αστέγων υπολογίζεται μεταξύ 1,6 – 3,5 εκατομμύρια, στη Γερμανία περίπου 860.000 και στη Μ.Βρετανία σε 300.000.
Η κοινωνική ασφάλιση στην Κούβα αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα, καθώς από την επικράτηση της Επανάστασης το 1959 το κράτος εγγυάται την δωρεάν και καθολική ασφάλιση όλων των κουβανών. Σήμερα, η κυβέρνηση δαπανά περισσότερα από 6 δισεκατομμύρια δολάρια από τον ετήσιο προϋπολογισμό για προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης, ποσό το οποίο αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030. Αντίθετα, στις γειτονικές ΗΠΑ το 15% του πληθυσμού παραμένει ανασφάλιστο ενώ τουλάχιστον ένα 5% προσφεύγει στην ιδιωτική ασφάλιση.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ – ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Στο πλαίσιο της ολόπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητας των νέων, η σοσιαλιστική οικοδόμηση στην Κούβα έδωσε ιδιαίτερο βάρος και στους τομείς του Αθλητισμού και της Φυσικής Αγωγής. Καθόλου τυχαία, η μικρή Κούβα των 11 εκατομμυρίων κατοίκων έχει να επιδείξει σημαντικότατες επιτυχίες σε διεθνείς διοργανώσεις: 1η θέση το 1991 και 2η θέση το 1971 στους Παναμερικανικούς Αγώνες, 2η στο σύνολο των μεταλλίων (συνολικά 2026, 875 χρυσά, 593 ασημένια, 558 χάλκινα), έχοντας αφήσει πίσω υπερδυνάμεις όπως ο Καναδάς, η Βραζιλία και η Αργεντινή.
Η ίδια Κούβα βρίσκεται στην 20η θέση παγκοσμίως στον κατάλογο των περισσότερων μεταλλίων σε θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, έχοντας περισσότερους από 112 παγκόσμιους πρωταθλητές σε περίπου 12 ατομικά αθλήματα.
Μόνο θαυμασμό και περηφάνεια προκαλούν τα επιτεύγματα των Κουβανών αθλητών και αθλητριών που πήραν μέρος στους 32ους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, κατακτώντας συνολικά 15 μετάλλια και πραγματοποιώντας σπουδαίες επιδόσεις σε μια σειρά αθλήματα.
Αφήνοντας πίσω της πολύ μεγαλύτερες χώρες με πλούσια αθλητική παράδοση, η μικρή σοσιαλιστική Κούβα των 11 εκατομμυρίων κατοίκων κατατάχθηκε στην 14η θέση της διοργάνωσης, έχοντας κατακτήσει επτά χρυσά, τρία αργυρά και πέντε χάλκινα μετάλλια [8].
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ – ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Μια απ’ τις πλέον συνηθισμένες συκοφαντίες ενάντια στην Κούβα είναι τα περί «έλλειψης δημοκρατίας» και «δικτατορικού καθεστώτος» όπου- όπως ισχυρίζονται οι απολογητές του καπιταλισμού- «δεν γίνονται εκλογές». Πρόκειται ασφαλώς για ψέμα, μιας και στην Κούβα γίνονται εκλογές και μάλιστα με διαδικασίες μακράν δημοκρατικότερες από αυτές του καθ’ ημάς αστικού κοινοβουλευτισμού.
Ο λαός της Κούβας συμμετέχει σε όλο το φάσμα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, χωρίς κοινωνικούς, φυλετικούς ή άλλους αποκλεισμούς, μέσα από μορφές λαϊκής εξουσίας που ξεκινούν από τη γειτονιά (τοπικά Λαϊκά Συμβούλια) και φτάνουν ως την Εθνοσυνέλευση. Ακόμη όμως κι’ αν αυτή η εξήγηση δεν είναι αρκετή για να κατανοηθεί το πως αντιλαμβάνεται η Κουβανική Επανάσταση τη δημοκρατία, ας δούμε την διαδικασία που ακολουθήθηκε κατά την συζήτηση της πρόσφατης Συνταγματικής Αναθεώρησης: Σε διάστημα τριών μηνών έγιναν σε όλη την επικράτεια 133.000 διαβουλεύσεις, συμμετείχαν 9 εκατομμύρια κουβανοί και κατατέθηκαν 783.000 προτάσεις για τη βελτίωση του προσχεδίου του Συντάγματος. Η διαδικασία αυτή επέφερε αλλαγές στα 2/3 του περιεχομένου του προτεινόμενου Συντάγματος και το νέο επικαιροποιημένο κείμενο εγκρίθηκε από την Εθνοσυνέλευση στα μέσα Δεκέμβρη. Την τελική ωστόσο έγκριση του νέου Συντάγματος θα τη δώσει ο κουβανικός λαός σε δημοψήφισμα που έχει προγραμματιστεί για τις 24 Φλεβάρη 2019. Να για τι είδους δημοκρατικές διαδικασίες μιλάμε!
64 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ…
Στην 64χρονη – μέχρι σήμερα- ιστορία της, η Κουβανική Επανάσταση κατάφερε να σταθεί όρθια περνώντας μέσα από δεκάδες εμπόδια και αντιξοότητες. Η σοσιαλιστική Κούβα στάθηκε όρθια απέναντι στις πολυπλόκαμες επιθέσεις των ιμπεριαλιστών, άντεξε και συνεχίζει να αντέχει επί έξι δεκαετίες τον απάνθωπο, ασφυκτικό οικονομικό αποκλεισμό των ΗΠΑ, απέκρουσε σειρά αντεπαναστατικών ενεργειών και μηχανοραφιών της CIA και των μισθοφόρων της.
Πηγές
1. Κ. Μαρξ, Κεφάλαιο, Τόμος 1ος, σελ. 776, εκδ. Σύγχρονη Εποχή.
2. Ε. Γκεβάρα, Σημειώσεις για τη Μελέτη της ιδεολογίας της Κουβανικής Επανάστασης, 1960, Verde Olivo.
3. Ε. Γκεβάρα, Τι μάθαμε και τι διδάξαμε: Οι πρώτες σκέψεις για την Κουβανική Επανάσταση, 1959, Patria.
4. Φιντέλ Κάστρο: Η Επανάσταση της Κούβας, Εκδ. Ψύχαλου, σελ. 388–391.
5. Η Κούβα θριαμβεύει εκεί που ο καπιταλισμός απέτυχε, «Ατέχνως», 16 Μάρτη 2020.
6. Ποιους και γιατί ενοχλεί η διεθνιστική αλληλεγγύη της Κούβας, «Ατέχνως», 16 Απρίλη 2020.
7. Ελλάδα-Κούβα: Μια σύγκριση εν μέσω πανδημίας. «Ατέχνως», 10 Νοέμβρη 2021.
8. Το παράδειγμα της Κούβας έλαμψε και στους Ολυμπιακούς Αγώνες με 15 μετάλλια, «Ατέχνως», 10 Αυγούστου 2021.
