Σύντομη ιστορική επισκόπηση του πολέμου στη Συρία, 2006-2014 - Μέρος δεύτερο...

Συνεχίζεται το δεύτερο και τελευταίο μέρος της σύντομης ιστορικής επισκόπησης του πολέμου στη Συρία. 
Για το πρώτο μέρος βλέπε εδώ
Πρωτότυπο κείμενο εδώ

Μετάφραση στα ελληνικά: Κ.Χ. Χαραλαμπίδης

Παλαιότερα σχετικά άρθρα στο μπλογκ: Πάλι φταίει το Ισλάμ;

Σύντομη ιστορική επισκόπηση του πολέμου στη Συρία, 2006-2014 - Μέρος δεύτερο...
Όταν έγινε φανερό ότι η εξέγερση ίσως να μην κατάφερνε να νικήσει τον συριακό στρατό, ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα εισήγαγε τη δική του «κόκκινη γραμμή» σχετικά με τη χρήση χημικών όπλων. Αυτό λειτούργησε σαν πρόσκληση προς την πλευρά των ανταρτών να εισαγάγει τη χρήση χημικών στο πεδίο της μάχης, ώστε να κατηγορηθεί στη συνέχεια η συριακή κυβέρνηση και να δημιουργηθούν οι συνθήκες μιας αμερικανικής επέμβασης στο πλευρό τους. Προσπάθησαν μερικές φορές αλλά ο Ομπάμα δεν έδειχνε ακόμα πρόθυμος να προχωρήσει σε ανοιχτή επίθεση. Για να αποφύγει το ενδεχόμενο οι φανατικοί ισλαμιστές να καταλάβουν την εξουσία σε περίπτωση πτώσης της κυβέρνησης του Άσσαντ, οι ΗΠΑ οργάνωσαν και εκπαίδευσαν ομάδες «μετριοπαθών» μαχητών, ώστε να πάρουν την πρωτοβουλία στον πόλεμο, ειδικά στην πρωτεύουσα Δαμασκό.

Στα μέσα Αυγούστου 2013, μια ομάδα από 300 μαχητές, εκπαιδευμένους από τη CIA, μπήκε στη Συρία από την Ιορδανία. Μια δεύτερη ομάδα ακολούθησε αμέσως μετά. Αποστολή τους ήταν να προχωρήσουν στη Δαμασκό και να πάρουν στα χέρια τους την επίθεση εναντίον της ίδιας της συριακής κυβέρνησης. Διαλύθηκαν πριν ακόμα φτάσουν στα προάστια της Δαμασκού. Χωρίς την αεροπορική κάλυψη που παρείχαν οι Ηπα στην περίπτωση της Λιβύης, θα ήταν άσκοπη κάθε προσπάθεια προώθησης τέτοιων εκπαιδευμένων δυνάμεων. Ήταν η ώρα να ενεργοποιηθεί το σχέδιο της «κόκκινης γραμμής». Στις 21 Αυγούστου κάποια χημικά απελευθερώθηκαν σε κάποιες περιοχές, στα προάστια της Δαμασκού. Αμέσως, ανέβηκε στο youtube ένας τεράστιος αριθμός από βίντεο που έδειχναν σειρές από πτώματα και υποτιθέμενους τραυματίες. Αλλά όλα αυτά τα βίντεο δεν έδειχναν συμπτώματα που να παραπέμπουν σε επίθεση με το αέριο σαρίν, ούτε και την ιατρική κινητοποίηση και φροντίδα που θα περίμενε κανείς μέσα στις πρώτες ώρες μετά από μια πραγματική επίθεση με χημικά όπλα. Ήταν φανερό ότι επρόκειτο για κατασκευασμένο περιστατικό. Αλλά ο Ομπάμα προσπάθησε να πείσει τον κόσμο ότι η συρική κυβέρνηση είχε πράγματι χρησιμοποιήσει χημικά όπλα, και έδωσε στη δημοσιότητα κάποια προκατασκευασμένα «στοιχεία» που όμως δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ενδείξεις. Κάλεσε πάντως τους συμμάχους του να συμμετάσχουν σε μια στρατιωτική επέμβαση.
 

Η Βρετανική βουλή καταψήφισε μια πρόταση της κυβέρνησης να πάρει μέρος στον πόλεμο. Οι Βρετανοί, όπωβς και οι Αμερικανοί δεν άντεχαν έναν ακόμα μακρόχρονο πόλεμο. Ο Ομπάμα είχε αυτοπαγιδευτεί. Θα μπορούσε να προχωρήσει χωρίς το Κογκρέσο και να αντιμετωπίσει μια καταγγελία και μια εχθρική συμπεριφορά. Ή θα μπορούσε να ζητήσει την Έγκριση του Κογκρέσου. Γρήγορα εγκατέλειψε την ιδέα να φορτωθεί την ευθύνη και αποφάσισε να απευθυνθεί στο Κογκρέσο. Ο Αμερικανικός λαός ήταν καθαρά κατά ενός νέου πολέμου στη Μέση Ανατολή και την ίδια γνώμη είχαν και οι ένοπλες δυνάμεις. Κάτω από την πίεση τους και μπροστά στο γεγονός ότι οι ενδείξεις για τη «σφαγή» δεν έπειθαν, το Κογκρέσο καταψήφισε την πρόταση του Ομπάμα για πόλεμο. Σε αυτές τις συνθήκες, ακόμη και το πανίσχυρο εβραϊκό λόμπυ και οι φιλοισραηλινές οργανώσεις, έχασαν την πρώτη τους μάχη στα τελευταία 22 χρόνια.
 
Ο Ομπάμα είχε ένα πολύ πιεστικό πρόγραμμα δράσεων στο εσωτερικό της χώρας. Υπήρχε το Obama-care, το πρόγραμμα δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης. Υπήρχε ο προϋπολογισμός και επέκειτο μια ακόμα μάχη στο Κογκρέσο για το όριο του δημόσιου χρέους. Έχοντας χάσει τη μάχη στο Κογκρέσο, δεν θα μπορούσε να πάει σε πόλεμο στηριζόμενος αποκλειστικά στις προεδρικές εξουσίες.  Θα διακινδύνευε να δεχτεί άμεση επίθεση και θα υποχρεωνόταν να αναδιπλωθεί αμυνόμενος, μέχρι το τέλος της θητείας του. Τι θα μπορούσε να κάνει λοιπόν;

Και εδώ ακριβώς έσπευσε ο Ρώσος λευκός ιππότης, Βλαντιμίρ Πούτιν, καβάλα στο άλογό του, να σώσει τον Ομπάμα.

Ο Πούτιν, πρότεινε μια συμφωνία: Η Συρία θα δεχόταν να παραδώσει τα μη συμβατικά όπλα της και οι ΗΠΑ θα συμφωνούσαν στην παραμονή στην εξουσία της Συριακής κυβέρνησης και του Άσσαντ. Η ιδέα δεν ήταν νέα. Για πρώτη φορά είχε διατυπωθεί προς τη Μόσχα από τον πρώην γερουσιαστή Ρίτσαρντ Λούγκαρ, τον Αύγουστο του 2012.
Το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας είναι τελείως άχρηστο σε συνθήκες τακτικού πολέμου. Αλλά η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί εναντίον Ισραηλινών αστικών κέντρων, είχε αποδειχθεί ένα χρήσιμο στρατηγικό όπλο αποτροπής. Αλλά τώρα, αυτά τα όπλα, είχαν μετατραπεί σε πρόβλημα. Αντί να αποτρέψουν έναν εξωτερικό πόλεμο, η κατοχή τους μπορούσε να προκαλέσει έναν. Ταυτόχρονα, η δύναμη της Χεζμπολάχ σε συμβατικούς πυραύλους, είχε αποδειχτεί αποτελεσματική αποτρεπτική λύση, χωρίς τα προβλήματα των μη συμβατικών όπλων.  Η Συρία θα μπορούσε να εγκαταλείψει το σημερινό στρατηγικό αποτρεπτικό όπλο της και να εμπιστευτεί τους συμμάχους της στο Ιράν και τη Ρωσία να της το αντικαταστήσουν με κάποιο εξ ίσου αποτελεσματικό.
 
Ο Ομπάμα άρπαξε το σωσίβιο που του πέταξε ο Πούτιν. Ήξερε ότι αν εισέβαλε ανοιχτά στη Συρία, απέναντι σε έναν καλά προετοιμασμένο αντίπαλο και τους συμμάχους του, ο πόλεμος θα ήταν μακρόχρονος και αβέβαιος. Ήταν στριμωγμένος, αλλά τώρα μπορούσε να αποδεσμευτεί, παριστάνοντας τον νικητή. Διασώζει το Ισραήλ από την απειλή μιας επίθεσης με χημικά και επενδύει προσωπικά στην υστεροφημία ενός βραβευμένου για την ειρήνη και ειδικά για τον αφοπλισμό από τα μη συμβατικά όπλα.

Οι υπουργοί εξωτερικών της Ρωσίας και των ΗΠΑ συμφώνησαν σε ένα πλαίσιο για την καταστροφή των Συριακών χημικών όπλων μέχρι το μέσο του 2014*. Η συμφωνία δεν λέει τίποτα σχετικξά με το μέλλον της κυβέρνησης Άσσαντ. Αλλά η Ρωσία θα φροντίσει να επαληθευθούν οι εγγυήσεις που έχουν δοθεί αμοιβαία. Η Συρία δεν θα παραδώσει τα χημικά της χωρίς μια ανάλογου βάρους εγγύηση. Όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχουν και οι μη ανακοινώσιμες συμφωνίες που γίνονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Και άλλωστε, η υλοποίηση του σκέλους της συμφωνίας που αναφέρεται στην καταστροφή των χημικών όπλων, εξαρτάται από την επιβίωση της κυβέρνησης Άσσαντ, οπότε η πτώση της δεν μπορεί να είναι αντικείμενο συζήτησης αυτή τη στιγμή.

Ο Ομπάμα θα αρχίσει σταδιακά να περιορίζει την υποστήριξή προς τους αντάρτες και θα πιέσει το Ισραήλ, τη Σαουδ. Αραβία και την Τουρκία να κάνει το ίδιο. Όσο πιο γρήγορα η Συρία κινείται προς την εξάλειψη του χημικού οπλοστασίου της, τόσο θα επιταχύνεται η απόσυρση των ΗΠΑ από τον πόλεμο.** Τα αμερικάνικα ΜΜΕ σύντομα θα στραφούν στη μάχη του προϋπολογισμού και την ιστορία των παρακολουθήσεων στο εσωτερικό της χώρας από την NSA, σαν τα κυριότερα θέματα, και το αμερικάνικο κοινό σύντομα θα ξεχάσει τη Συρία.

Η Συριακή αντιπολίτευση δεν είναι ευχαριστημένη από τη συμφωνία και δε θέλει να την δει να πετυχαίνει. Το Συριακό Στρατιωτικό Συμβούλιο θα κάνει ότι μπορεί να την υπονομεύσει. Αλλά σύντομα θα βρεθεί χωρίς πολιτική και οικονομική υποστήριξη. Ταυτόχρονα, οι τοπικές ανταρτικές δυνάμεις βρίσκονται σε σύγκρουση με τις ομάδες που πρόσκεινται στην Αλ Κάιντα. Είναι πιθανό, να δούμε σύντομα κάποιες τοπικές συριακές ανταρτικές δυνάμεις να συνεργάζονται με τις κυβερνητικές δυνάμεις κατά των ομάδων τζιχάντ. Οι επικεφαλείς στρατηγοί, μάλλον θα καταφύγουν στο Ντουμπάι ή στο Κατάρ, εξασφαλίζοντας κάποια θέση στο γραφειοκρατικό μηχανισμό των πρώην υποστηρικτών τους.

Ο Σαουδάραβας βασιλιάς σιχαίνεται τος «ιδεολόγους» της Αλ Κάιντα, το ίδιο όσο σιχαίνεται τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τους Σασανίτες. Θα συμφωνήσει να σταματήσει ο πόλεμος και θα σταματήσει τις χρηματοδοτήσεις. Ο πρίγκηπας Μπαντάρ, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη στρατολόγηση και τα έκανε μαντάρα μην μπορώντας να ελέγξει τους «εισαγόμενους αντάρτες» του, μάλλον θα καταλήξει πάλι στην έρημο. Όσο για τα μικρά κράτη του Κόλπου, θέλουν δε θέλουν θα ακολουθήσουν το παράδειγμα του Σαουδάραβα βασιλιά.

Στο Ισραήλ, ο Νετανιάχου γνωρίζει ότι έχασε αυτή τη μάχη. Η ήττα του εβραϊκού λόμμπυ στο Κογκρέσσο του το δείχνει καθαρά. Αν κι δεν έδειξε ιδιαίτερη αποφασιστικότητα αυτή τη φορά ως προς τη ανάμιξή του, η Συρία έχει πάθει μεγάλες καταστροφές και τα στρατηγικά της όπλα έχουν για την ώρα απενεργοποιηθεί. Ο Νετανιάχου λοιπόν θα συμφωνήσει με το αμερικανικό σχέδιο αποκλιμάκωσης του πολέμου, αλλά θα απαιτήσει κάποια «έκτακτη αποζημίωση». Πάντα ζητά και ο Ομπάμα πάντα δίνει.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν θα προσπαθήσει να συνεχίσει την υποστήριξη της εξέγερσης, Είναι ο μόνος αρχηγός κράτους που το κάνει και για ιδεολογικούς σκοπούς. Αλλά έχει αρκτά προβλήματα και με άλλους γείτονές του, ενώ το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών και η οικονομία της χώρας του βρίσκονται στο σημείο καμπής για το ξεκίνημα μιας άσχημης πτώσης. Μερικοί υπαινιγμοί του Ιράν και της Ρωσίας, ότι το χειμώνα μπορεί να συναντήσει προβλήματα με την παροχή φυσικού αερίου στη χώρα του, ίσως είναι αρκετοί να τον κάνουν να εγκαταλείψει την προσπάθεια.

Χωρίς υποστήριξη και χωρίς ελπίδα νίκης, Οι Σύροι αντάρτες είναι πιο πιθανό να σταματήσουν τις εχθροπραξίες και να προσπαθήσουν να έλθουν σε κάποια αξιοπρεπή συμφωνία με την κυβέρνηση. Τα ξενόφερτα τμήματα της Αλ Κάιντα θα συνεχίσουν να μάχονται, αλλά έχουν πολύ μικξρή ιδεολογική βάση μέσα στον Συριακό πληθυσμό και δεν έχουν καμιά ελπίδα απέναντι σε έναν πλήρως εξοπλισμένο στρατό. Θα καταρρεύσουν οι δεσμοί με τους οικονομικούς υποστηρικτές τους. Η τρομοκρατία τους πάντως θα συνεχίσει για ένα διάστημα. Ίσως θα χρειαστεί η βοήθεια των ΗΠΑ προς τη Συρία, με πληροφορίες μάχης και «τεχνική» υποστήριξη, για να εξουδετερωθούν.

 Ο βέβαιος νικητής του πολέμου της Συρίας, είναι η Ρωσία. Επέστρεψε στη Μέση Ανατολή σαν μεγάλη δύναμη και έβαλε τις βάσεις για να μείνει εκεί για καιρό. Κέρδισε σημαντικούς πόντους στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Η Gazprom θα βοηθήσει με μεγάλη ευχαρίστηση τη Συρία στην εξόρυξη των υδρογονανθρλακων που βρίσκονται στις ακτές της. Το φυδικό της αέριο θα πληρώσει για την αποκατάσταση των ζημιών και τον επανεξοπλισμό της. Η Gazprom θα μπορεί επίσης να αγοράσει Ιρανικό φυδικό αέριο, και μέσω του αγωγού Ιράν-Συρίας, να το πουλήσει στην Ευρώπη, ενισχύοντας το εκεί μονοπώλιό της.

Το Ιράν ενίσχυσε τη στρατηγική του θέση και τώρα μπορεί να ξεκινήσει από καλύτερες θέσεις τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία με τις ΗΠΑ, που θα μπορούσαν να δώσουν ένα τέλος σε μια τριαντάχρονη περίοδο θερμής και ψυχρής εχθρότητας. Δαπάνησε αρκετά στη Συρία και θα δαπανήσει περισσότερα στην ανοικοδόμησή της. Αλλά το στρατηγικό αποτέλεσμα, μια νίκη του «άξονα της αντίστασης» αξίζει αυτό το τίμημα.

Η Συρία και οι Σύροι κέρδισαν τον πόλεμο αλλά έχασαν πολλά. Θα περάσουν χρόνια μέχρι να επανενσωματώσουν τους πρόσφυγες, να ξαναχτίσουν και να αφήσουν  τα βαθειά τους τραύματα να επουλωθούν. Η Συρία επίσης ξανακέρδισε την ανεξαρτησία της. Το 2014 ο Μπασάρ αλ Άσσαντ είναι πολύ πιθανό ότι θα επανεκλεγεί πρόεδρος της Συριακής Αραβικής Δημοκρατίας. Η συριακή ιστορία, θα τον μνημονεύει σαν χαρισματικό ηγέτη και σαν ήρωα.

Ο λαός των Ηνωμένων Πολιτειών κατάφεραν για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες να σταματήσουν τον πρόεδρό τους να ξεκινήσει ένα πόλεμο. Αυτή είναι μια μεγάλη νίκη και δημιουργεί προηγούμενο. Ο λαός θα πρέπει να το θυμάται αυτό καλά όταν θα εμφανιστεί ο επόμενος κατασκευασμένος πόλεμος εναντίον ετούτης ή εκείνης της μικρής χώρας. Έχει τη δύναμη να τον σταματήσει.