Γενεύη: Προσωρινός συμβιβασμός συμφερόντων

Σε μια «προσωρινή και ενδιάμεση» συμφωνία, με διάρκεια έξι μηνών, που περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να μετατρέψουν όλες τις, στο εξής, διαπραγματεύσεις σε «σκληρότατο» παζάρι και άσκηση λεπτών ισορροπιών, ολοκληρώθηκε ο δεύτερος, μέσα σε λίγες μέρες, διπλωματικός μαραθώνιος των αντιπροσωπειών της «ομάδας των έξι» (των χωρών - μονίμων μελών στο Συμβούλιο Ασφαλείας και της Γερμανίας) και της Τεχεράνης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. 

Η συμφωνία ανακοινώθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής με την παρουσία των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας, ΗΠΑ, Γαλλίας, Βρετανίας και του Κινέζου υφυπουργού Εξωτερικών και φάνηκε κιόλας από τις πρώτες δηλώσεις ότι αφήνει πολλά περιθώρια ερμηνειών, παραπέμποντας στις νέες συνομιλίες τις ακριβείς διατυπώσεις σχετικά με το ιρανικό δικαίωμα εμπλουτισμού ουρανίου. Και όπως μεταδίδουν τα διεθνή πρακτορεία, προετοιμάστηκε από «πολλές μυστικές συναντήσεις» μυστικές ανάμεσα σε αμερικανικές και ιρανικές αντιπροσωπείες που φέρονται να μην τις γνώριζαν ούτε οι υπόλοιποι των «έξι».

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, η συμφωνία προβλέπει ότι το Ιράν δε θα εμπλουτίσει, για το εξάμηνο αυτό, ουράνιο πάνω από 5%, θα «εξουδετερώσει» ό,τι απόθεμα ουρανίου έχει εμπλουτισμένο πάνω από το ποσοστό αυτό, θα διασφαλίσει απρόσκοπτες, ακόμη και καθημερινές επιθεωρήσεις στις δύο βασικές πυρηνικές του εγκαταστάσεις Νατάνζ και Φόρντο, θα «παγώσει» κάθε πρόοδο στην εγκατάσταση βαρέος ύδατος στο Αρακ. Ως αντάλλαγμα, θα υπάρχει «μερική χαλάρωση» των κυρώσεων σε βάρος του συνολικής αξίας επτά δισεκατομμυρίων δολαρίων, στην οποία περιλαμβάνεται «αποδέσμευση» μέρους των τραπεζικών του λογαριασμών όπου εισέρχονται τα έσοδα από τις πετρελαϊκές εξαγωγές, «χαλάρωση» των απαγορεύσεων για τις συναλλαγές με χρυσό, ενώ επίσης οι «έξι» δεσμεύονται ότι δε θα επιβάλουν άλλες κυρώσεις κατά το χρονικό αυτό διάστημα, εφόσον η ιρανική ηγεσία τηρήσει τα προβλεπόμενα.
Η είδηση έγινε δεκτή με πανηγυρισμούς στην Τεχεράνη, όπου πλήθος κόσμου έσπευσε να υποδεχτεί τον υπουργό Εξωτερικών Μουχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ στο αεροδρόμιο. Ο Ζαρίφ δήλωσε στην ιρανική τηλεόραση ότι η ιρανική ηγεσία είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει τη συμφωνία. Σε διάγγελμά του, ο Ιρανός Πρόεδρος Ρουχανί, επίσης σε πανηγυρικούς τόνους, εξήρε τη συμφωνία, επανέλαβε ότι το Ιράν δεν επιδιώκει ούτως ή άλλως πυρηνικό όπλο και εκτίμησε ότι η συμφωνία «αναγνωρίζει το δικαίωμα εμπλουτισμού ουρανίου στο Ιράν» ασχέτως των ερμηνειών που ο καθένας δίνει.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς σημείωνε ότι είναι σαφής η δέσμευση του Ιράν να εγκαταλείψει τα σχέδια για πυρηνικό όπλο και τόνιζε ότι ανά πάσα στιγμή η χαλάρωση των κυρώσεων μπορεί ν' ανατραπεί αν η ιρανική ηγεσία δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Χέιγκ μιλούσε για πρώτο βήμα και για «δοκιμή» των «ιρανικών καλών προθέσεων». Κίνα και Ρωσία εξέφρασαν την ικανοποίησή τους. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι υποστήριξε ότι η συμφωνία «καθιστά ασφαλέστερη όλη την περιοχή και το Ισραήλ», το οποίο και έσπευσε να καθησυχάσει λέγοντας ότι, όπως και μέχρι σήμερα, έτσι θα συνεχίσει να «συνομιλεί με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό σε τακτά χρονικά διαστήματα».

Δυσφορία σε Ισραήλ και επιφυλακτικότητα στη Σ. Αραβία

Σε ανάλογο μήκος κύματος, ο Πρόεδρος Ομπάμα που ανακοίνωσε σε έκτακτο διάγγελμα τη συμφωνία, εκτιμώντας ότι πρόκειται για την πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία που το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα «βρίσκεται υπό έλεγχο». Την Κυριακή, ο Ομπάμα τηλεφώνησε στον Ισραηλινό πρωθυπουργό και κατά τον Λευκό Οίκο εξέφρασε την κατανόησή του για τις εύλογες ανησυχίες του Ισραήλ απέναντι στο οποίο δεσμεύτηκε για διαρκή ενημέρωση και διαβούλευση. Ο Νετανιάχου, από την άλλη, χαρακτήρισε τη συμφωνία «κακή» και «ιστορικό λάθος», αφού δίνει στο Ιράν χρόνο και περιθώριο συνέχισης του προγράμματός του. Εντός της βδομάδας, πιθανότατα, στις ΗΠΑ μεταβαίνει αντιπροσωπεία υπό τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Γιόσι Κοέν που θα συνομιλήσει για το ζήτημα.
Την ικανοποίησή τους για την επίτευξη συμφωνίας έσπευσαν να εκφράσουν οι ηγεσίες Συρίας και Ιράκ, που πρόσκεινται θετικά στην Τεχεράνη, αλλά και η Π. Αρχή και η Τουρκία, με τον υπουργό Εξωτερικών να μεταβαίνει σήμερα στο Ιράν. Ακολούθησαν οι πετρελαιομοναρχίες Μπαχρέιν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ και Κουβέιτ που εξέφραζαν την ελπίδα ότι η συμφωνία «ενισχύει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή». Πιο επιφυλακτική εμφανίστηκε η Σ. Αραβία, που αντέδρασε μόλις χτες, εκφράζοντας έτσι και τη δυσφορία της για την προοπτική αναβάθμισης του Ιράν.

Αναδημοσίευση από rizospastis.gr